Jak za pomocą samokontroli pozbyć się złych nawyków?

Co sprawia, że ktoś jest w czymś lepszy od nas? Dlaczego stoimy w miejscu, zamiast działać? Czemu porzucamy swoje plany i marzenia? Motywacja i chęć działania nie wystarczy, jeśli powstrzymują nas złe przyzwyczajenia. 

Czasami sporo wysiłku wkładasz w realizację zadania, które nie jest zbyt skomplikowane. Dzieje się tak, ponieważ pojawiają się zewnętrzne przeszkody albo wewnętrzne np. brak samozaparcia, wiary w siebie lub nawyki, które odciągają Cię od ważnych spraw. Te bariery pochodzące od nas samych są trudniejsze do pokonania. Uniemożliwiają nam posuwanie się do przodu. Jak je ominąć? Czy znasz mechanizm samokontroli?

Co to jest samokontrola? – definicja

To zdolność kierowania własnym zachowaniem, mimo pojawiających się zewnętrznych i wewnętrznych przeszkód. To właściwe zawiadywanie swoim umysłem i myślami. 

Aby nauczyć się samokontroli i tym samym osiągać zamierzone cele, warto skupić się na swoim świecie wewnętrznym i ignorować zewnętrzne rozpraszacze, na które nie ma się wpływu.

Guru z dziedziny rozwoju osobistego i psychologii sukcesu – Brian Tracy – podkreśla, że:

Samodyscyplina wymaga od Ciebie panowania nad sobą, samokontroli, odpowiedzialności i znajomości kierunku, w którym podążasz.

Co zyskasz dzięki samokontroli?

Zastanawiasz się, jak konsekwentnie realizować cele i nie porzucać swoich planów przy pierwszej, czy kolejnej porażce? Wewnętrzna dyscyplina usprawnia przechodzenie do następnych etapów na drodze do sukcesu osobistego, społecznego, czy zawodowego. 

Jeśli samokontrolę masz opanowaną w znacznym stopniu, jesteś w stanie:

  • walczyć ze złymi nawykami,
  • budować nowe, dobre przyzwyczajenia,
  • planować i konsekwentnie odhaczać kolejne punkty ze swojej listy,
  • podejmować kolejne wyzwania,
  • osiągać mniejsze i większe sukcesy w każdej strefie życia.

Amerykański naukowiec Walter Mischel, który prowadził wieloletnie badania na Uniwersytecie Stanford, pokazał, jak umiejętność samokontroli wpływa na kształtowanie się zachowań i przyzwyczajeń.

Test Marshmallow

Pod koniec lat 60-tych XX wieku Mischel, w ramach Testu Marshmallow, analizował zachowania dzieci. Maluchy, które brały udział w badaniu, musiały zdecydować, czy zjeść podsunięty im smakołyk. Mogły od razu sięgnąć po piankę (Marshmallow) albo poczekać kilkanaście minut na powrót opiekuna. Wytrwałe dziecko otrzymywało w nagrodę dwa przysmaki. Celem badania była analiza zjawiska opóźnionej gratyfikacji. 

Prace związane z testem trwały latami. Dzięki tym badaniom Walter Mischel mógł dowiedzieć się, jak dzieci, które brały udział w eksperymencie, radziły sobie kilka, kilkanaście, czy nawet kilkadziesiąt lat później. Większość maluchów z grupy, która potrafiła powstrzymać się przed zjedzeniem pianki, w dorosłym życiu osiągały sukcesy w życiu zawodowym, społecznym, czy osobistym. 

Dzieci, które od razu wyciągały rękę po smakołyk, wypadały słabo w ankietach wypełnianych po latach przez ich nauczycieli i opiekunów. Miały gorsze oceny, problemy z wagą, a jako dorośli rzadko osiągały sukces.

Czy samokontroli można się nauczyć?

Korzyści z opanowania tej umiejętności są niezaprzeczalne. Warto, więc poznać metody, które pozwolą wzmocnić samokontrolę. Jeżeli zależy Ci na odzyskaniu wewnętrznej dyscypliny i planujesz świadomie kierować swoim zachowaniem, myślami i emocjami, wypróbuj poniższe metody.

  1. Technika podgrzewania przyszłości – zamknij oczy i spróbuj wyświetlić w głowie film związany z tym, co planujesz osiągnąć. Jeżeli chcesz utrzymać postanowienie pozostania na diecie, wyobraź sobie swoją idealną, wysportowaną sylwetkę. Jeśli zmuszasz się do kontynuowania nauki języka obcego, pomyśl, na jakim poziomie będziesz za rok, dzięki regularnym lekcjom. 
  2. Technika wychładzania przyszłości w wyobraźni przyjrzyj się sobie. Jak będzie wyglądało Twoje życie, jeśli nadal będziesz utrwalał złe nawyki i nie będziesz kontrolował swoich zachowań?
  3. Znajdź odrobinę przyjemności w tym, co robisz. Chcesz wytrwać w postanowieniu, jednak musisz zmuszać się do określonych działań? Na dłuższą metę nie dasz rady. 
  4. Codziennie powtarzaj daną czynność, dopóki nie zamieni się w nawyk. Zacznij małymi krokami. Planujesz zdrowiej się odżywiać? Nie rezygnuj ze wszystkich dotychczasowych produktów, ale stopniowo je ograniczaj. Następnie zamieniaj je na zdrowsze zamienniki.
  5. Aktywność fizyczna – pomoże Ci pokonywać kolejne wyzwania i ułatwi pracę nad sobą.
  6. Buduj samokontrolę w jednym ważnym dla Ciebie obszarze (np. praca, nauka, dieta).
  7. Samoocena – Co doprowadziło Cię do utrwalania złych nawyków? Odkryj przyczynę. To pomoże Ci zrozumieć siebie i pokonać lęki, złe emocje, dawne uprzedzenia i urazy. 

Wykorzystując wskazane metody, codziennie stawiaj poprzeczkę nieco wyżej. Utrwalaj dobre nawyki. Spróbuj pozbyć się złych przyzwyczajeń, które są jak ostre kamyki uwierające w stopy w czasie drogi na szczyt (naszych możliwości).

Wypracowanie samokontroli u dzieci

Do udziału w badaniach Walter Mischel zaprosił dzieci z uniwersyteckiego przedszkola.  Samokontrola u takich maluchów dopiero się formuje. Jedynie 30% kilkulatków zdało Test Marshmallow. Z upływem lat zdolność samokontroli powinna rosnąć. Dzieci, które naśladują dorosłych i powielają ich złe nawyki, nie mają szansy na poprawę tych umiejętności.

Skuteczne sposoby na wzmocnienie samokontroli u dziecka:

  • sport, także zespołowy, 
  • nauka pozytywnego myślenia,
  • przekierowywanie uwagi w sytuacji stresowej (przez skierowanie wzroku w górę i uspokojenie oddechu lub odliczanie w myślach od dziesięciu do zera),
  • dobry przykład – Pokaż dziecku, że nie można się poddawać. Mimo pojawiających się przeciwności zawsze należy dążyć do realizacji swoich celów.

Naukowcy z Uniwersytetu Stanford sugerowali niektórym dzieciom, aby podczas oczekiwania myślały o czymś przyjemnym. Pozytywne emocje pomagały maluchom zachować kontrolę. Ich rówieśnicy, których poproszono o wyobrażenie sobie negatywnych przeżyć tj. strach lub lęk, bardzo szybko sięgali po słodycze.

Podsumowanie

Czy wiesz, w jakim stopniu masz opanowaną samokontrolę? Jeśli wewnętrzna dyscyplina jest dostatecznie silna, nic nie stanie na Twojej drodze. Doprowadzaj zadania do końca i zgarniaj sukcesy – jeden za drugim. 

Nie masz wystarczającej kontroli nad swoim wewnętrznym ja? Pracuj nad sobą. Życie osób, które nie posiadają umiejętności samokontroli, często wiąże się z:

  • problemami ze zdrowiem (złe odżywianie),
  • brakiem kontroli nad emocjami (co przekłada się na problemy w związku, a nawet kłopoty z prawem),
  • prokrastynacją (czyli staniem w miejscu, nieosiąganiem ważnych życiowych celów oraz brakiem wiary w siebie).

Spuentuję wpis cytatem algierskiego pisarza M. Moulessehoul’a: Trudno jest być strażnikiem samego siebie. To prawda. Jednak pamiętaj, że jeśli nie sprzeciwisz się wewnętrznym słabościom, to pociągną Cię w dół. Każde niepowodzenie oddali Cię od sukcesu. Naucz się rozwiązywać problemy za pomocą samokontroli.

Podobne wpisy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *